Boekel, 2021

Ecodorp Boekel

27 september 2021

Het dorp bestaande uit 30 woningen met gemeenschappelijke voorzieningen in de vorm van: werkplaatsen, eco tuinen, moestuinen, boomgaard, buurthuis, restaurant, zwemvijver, overnachten in boomhutten en dit alles ontworpen vanuit "Helend bouwen". Als aanvulling voor het Ecodorp is er ook een ontwerp gemaakt voor een kleine woning.
In SDG-wijk Ecodorp Boekel voorzien we duurzaam in onze levensbehoeften. We dragen hierdoor oplossingen aan voor alle duurzame werelddoelen (SDG’s) in samenwerking met onze omgeving.
Ecodorp Boekel is een wijk van 30 klimaatadaptieve, klimaatpositieve, 100% circulaire, natuurinclusieve huurwoningen, 6 mantelzorgwoningen, buurthuis, kennis- en educatiecentrum, werkplaats en bedrijfsruimten, met eigen voedselvoorziening, eigen energieopwekking en seizoensoverstijgende energieopslag, ecologische waterzuivering en duurzame ondernemingen.
Het ecodorp bouwen we samen met ecologische aannemer Eco+Bouw en architect Huub van Laarhoven met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Rijk en de Provincie Noord-Brabant in het kader van OPZuid, onderdeel van het EU subsidieprogramma voor koolstofarme economie en innovaties in duurzame energie.
Ecodorp Boekel is zo uitzonderlijk duurzaam geworden dankzij het bijzondere bouwteam: een opdrachtgever met uitzonderlijk hoge duurzaamheidsambities, een ecologische aannemer die open staat voor innovaties, een architect die ontwerpt volgens de principes van helende architectuur, en een uitvinder die een wereldwijd uniek maar eenvoudig verwarmingssysteem voor het ecodorp ontworpen heeft.
De 36 woningen zijn 100% circulair, gemaakt van afval of organisch materiaal. Er zit meer CO2 opgeslagen in de woningen dan er nodig was om ze te bouwen. In plaats van ongeveer 600 ton CO2 uit te stoten tijdens de bouw, is er dankzij onze biobased bouwmaterialen (kalkhennep, kruislaaghout) 808 ton CO2 opgeslagen in de woningen. Als de woningnood in Nederland opgelost zou worden middels biobased bouwen, zou onze bouwsector een positief effect op klimaatverandering hebben!
Voor de eerste keer is er beton-zonder-cement toegepast in woningbouw in Nederland. (Cement is verantwoordelijk voor 8% van alle CO2 uitstoot wereldwijd.) Drie bouwmagazines en de VNG hebben er uitgebreid aandacht aan besteed.
De woonwijk is klimaatproof ontworpen, bestand tegen de toenemende weersextremen. De stroomkabels zijn van afval gemaakt en eenvoudig recyclebaar--een wereldwijde doorbraak. Het innovatieve CESAR verwarmingsysteem slaat zonne-energie in de zomer slim op voor gebruik in de wintermaanden.
Ecodorp Boekel laat zien dat mensen met de huidige technologie comfortabel kunnen wonen en fijn samenleven, en met een positief effect op hun omgeving.
Ecodorp Boekel laat zien dat het mogelijk is om 100% circulair te bouwen anno 2021. De Nederlandse bouwsector, verantwoordelijk voor 35% van onze CO2-uitstoot, streeft naar klimaatneutraal in 2050 maar zou nu al klimaatpositief kunnen zijn.
Ons innovatieve maar low-tech CESAR energieopslagsysteem laat zien hoe hyperlokale energieopslag vele voordelen verenigt: zonne-energie opgevangen in de zomer kan bewaard en gebruikt worden tot in de lente. Zonnepanelen kunnen apparaten in huis direct voeden met gelijkstroom; dit bespaart twee transformatiestappen en onnodig energieverlies. Dankzij dit soort hyperlokale energieopwekking en -opslag hoeft het overbelaste elektriciteitsnet minder te worden uitgebreid voor tweeweglevering tussen huishoudens en energiebedrijven, wat kapitaal, energie en tijd bespaart.
Er is 808 ton CO2 in de woningen is opgeslagen in de biobased bouwmaterialen, in plaats van 600 ton CO2-uitstoot tijdens een conventioneel bouwproces voor 36 woningen van dit formaat.

Het innovatieve CESAR warmteopslag systeem levert 120.000 kWh/jaar aan de vloerverwarming in de woningen. De energie wordt opgewekt door 600 pv-panelen die de 400m3 aan edelmetaalslak opwarmen tot 450°C. Via een warmtewisselaar wordt een boiler van 6m3 water opgewarmd die het warme water stuurt naar de woningen. Doordat hele verwarmingssysteem niet is aangesloten op het net wordt voorkomen dat het net nog meer overbelast wordt.
De besparing op gas is 13.000m2 per jaar. Dit geeft een besparing van 13000 x l.85 kg = 24.000 kg / jaar = 24 Ton
Gedurende de hele levensduur van minstens 30 jaar geeft dit dus een CO2 reductie van 720 Ton CO2

Door de toepassing van bouwmaterialen, zoals beton, (50m3) en andere stoffen zoals isolatie (steenwol) baksteen, Ytong en staal wordt bij de productie CO2 uitgestoten.
Voor het opslagsysteem wordt beton met een lage sterkte gebruikt dus met weinig cement (hoogoven cement).
Het opslagmedium zelf is vrij gekomen bij de staalproductie en hoeft niet / of in kleine mate te worden meegerekend.
Het project kost € 10 miljoen, bekostigd door 60% eigen kapitaal (€ 200.000 inleg van ecodorpbewoners, € 900.000 crowdlending, € 4,5 miljoen hypotheek) en 40% investeringen van Provincie, Groenfonds, Rijk, Europese Unie in de vorm van leningen en subsidies om de technologische innovaties en praktijktests mogelijk te maken.
Financieel verdienen de investeringen zich terug via de € 300.000 aan huurinkomsten afgedragen door de bewoners als hypotheekaflossing aan de Duitse GLS Bank, crowdlending en een 30-jarige lening van de Provincie. Terwijl de energieprijzen de komende decennia zullen stijgen, liggen de kosten voor het ecodorp laag en vast.
Maatschappelijk betalen de overige investeringen, subsidies van diverse overheden, zich terug in de vorm van kennisvorming door on-site onderzoek naar de gebruikte bouwmaterialen (biobased, circulair) en gebouwsystemen (verwarming, ventilatie, gelijkstroom), kennisdeling via de betrokken overheden en hun netwerken en daaruit voortvloeiende good practices, slimme investeringen en maatschappelijke besparingen.

Andere maatschappelijke baten bestaan uit toenemende biodiversiteit, toevoeging aan grondwatervoorraad, gezondheid en welzijn van bewoners en omwonenden, en lokale bedrijvigheid dankzij het ecodorp. Voor het biodiversiteitsprogramma werkt het ecodorp samen met het Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Voor gezondheid en welzijn wordt samengewerkt met het Vital Zone Instituut.
De woningen zijn 100% circulair! De fundering is een laag van 60 cm dik glasschuim, 2147 m3. Glasschuim is een afvalproduct van de glasrecycling industrie, kan honderden jaren meegaan en na gebruik gewoon verplaatst worden naar een nieuw bouwproject. Daar bovenop ligt geopolymeerbeton, gemaakt van gerecycled zand en grind, gebonden door vliegas uit hoogovens. Het is te recyclen in nieuw geopolymeer, dus cradle-to-cradle zonder kwaliteitsverlies. Het Pantheon in Rome is ook gebouwd van geopolymeer.

De kalkhennepmuren zijn houtskelet, waarvan het hout kan hergebruikt worden en de kalkhennep gecomposteerd. De oudste kalkhennepwoning is 300 jaar oud, dus het zit wel goed met de levensduur. De verdiepingsvloer is CLT (cross-laminated timber), dat volgens NIBE 1.000 jaar mee kan gaan. De isolatie in de binnenmuren en woningscheidende wanden is van Métisse, gemaakt van gemalen jeans. Na gebruik kunnen de vezels weer gerecycled worden in nieuwe Métisse. De Isovlas-dakisolatie is C2C, 100% herbruikbaar. De EPDM-dakbedekking is niet gelijmd maar vastgesmolten, zodat deze elke 50 jaar eenvoudig vervangen kan worden. Deze EPDM is ook 100% circulair.

Zie project Biobased tiny house voor meer informatie.
Voor meer informatie over Ecodorp Boekel zie de website.
https://www.ecodorpboekel.nl